Sociology: Science Vs Social Reform

ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ಉದ್ದೇಶ: ವಿಜ್ಞಾನ ಅಥವಾ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆ?

ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ಪಿತಾಮಹನಾದ ಅಗಸ್ಟ ಕಾಮ್ಟ್ ಅವರು ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ರಚನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕ್ರಿಯಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಅಧ್ಯಯನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೇ, ಇವುಗಳನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬಹುದೆಂದು ನಂಬಿದ್ದರು. ಸಮಾಜದ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳೆಂದರೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳೇ ಹೊರತು ಬೇರೆಯಲ್ಲ. . ಆತನ ಪ್ರಕಾರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಪಂಚವು ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ ಹಾಗು ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರವು ಈ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಬೇಕು. ಹಾಗೆಂದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಕಾಮ್ಟ್ ಅವರು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅಧ್ಯಯನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರ ಆಸಕ್ತಿಹೊಂದಿದ್ದವರಲ್ಲ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಾಲದ ಸಮಾಜದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯ ಮೂಲಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳ ಬಯಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿರಬೇಕೇ ಹೊರತು, ಮನಸೋ ಇಚ್ಛೆಯಂತೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಾರದೆಂದು ಅವರು ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.

ಹಾಗಾಗಿ, ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ಉದ್ದೇಶವು ವಿಜ್ಞಾನವೋ ಅಥವಾ ಸುಧಾರಣೆಯೋ ಎಂಬ ವಾದವನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ಕಾಮ್ಟ್ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರೆ, ಬಹುಷಃ ಅವರು ಜೋರಾಗಿ ನಕ್ಕುಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ನಾವು ಊಹಿಸಬಹುದು.

ವಿಜ್ಞನ ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಬಾರದೆಂದು ನಂಬಿದ್ದವರು ಕಾಮ್ಟ್. ಇದೇ ಬಗೆಯ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಇತರ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ – ಕಾರ್ಲ ಮಾರ್ಕ್ಸ, ಎಮಿಲಿ ಡರ್ಖೀಂ, ಜೇನ್ ಆಡಮ್ಸ – ಚಿಂತನೆಯಲ್ಲೂ ನಾವು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಮಾರ್ಕ್ಸ ಮತ್ತು ಏಂಜೆಲ್ಸ ಅವರ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಮಾನಿಫೆಸ್ಟೋ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ರೋಗಗಳ ಬಗೆಗಿನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಶ್ರಮಿಕರು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಲು ನೀಡಿದ ಕರೆಯಾಗಿತ್ತು. ಡರ್ಖೀಂ ಅವರು ಕ್ರಾಂತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡದಿದ್ದರೂ ಅವರ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಹೇಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗುತ್ತೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಗಮನ ಹರಿಸಿರುವುದನ್ನು ನಾವು ಗುರುತಿಸಬಹುದು.

ಬಹುಪಾಲು ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಬಡತನ, ಅಪರಾಧಗಳಂತಹ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವರು. ಅವರು ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವರು. ಈ ಮೂಲಕ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಅನೇಕ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಅವರು ಸೂಚಿಸುವರು. ಇವರ ಪ್ರಕಾರ ಸಮಾಜದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆ ಪರಸ್ಪರ ಪೂರಕವಾಗಿರುವುದು. ಆದರೆ, ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೂಲ ಉದ್ದೇಶ ಜ್ಞಾನವೇ ಅಥವಾ ಸುಧಾರಣೆಯೇ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಭಿನ್ನಮತವಿರುವುದನ್ನು ನಾವು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಕೆಲವರು ಶುದ್ಧ ವಿಜ್ಞಾನದೆಡೆ ತಮ್ಮ ಸಂಪೂರ್ಣ ಗಮನ ಹರಿಸಿದರೆ, ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಸಮಾಜದ ಸುಧಾರಣೆ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಮುಖ ಧ್ಯೇಯವಾಗಿರಬೇಕೆಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದರಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನವೇನಿಲ್ಲ, ಹಾಗಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡಂತಹ ಜ್ಞಾನ ಸಮಾಜದ ಒಳಿತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬೇಕೆಂದು ಇವರು ಬಯಸುವರು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಸಂಶೋಧನೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಆರಿಸಕೊಳ್ಳುವಾಗಲೇ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಳಕಳಿಯಿರಬೇಕೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ಉದ್ದೇಶ ಜ್ಞಾನಾರ್ಜನೆ ಮಾತ್ರವಾಗಿರಬೇಕೆನ್ನುವರ ಪ್ರಕಾರ, ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಷಯದ ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ಸಂಶೋಧಕ ಯಾವ ವಿಷಯದ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೋ, ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬೇಕೆ ಹೊರತು, ತನ್ನ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಫಲಿತಾಂಶದಿಂದ ಇತರರಿಗೆ ಒಳಿತಾಗಲೇಬೇಕು ಎಂಬ ಕಾರಣದಿಂದಲ್ಲವೆಂದು ವಾದಿಸುವರು.

ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ ಶುದ್ಧ ವಿಜ್ಞಾನವೆಂದು ತಿಳಿದು ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವರ ಪ್ರಕಾರ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆ ತರುವ ಪ್ರಯತ್ನದ ಮೊದಲು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಪಂಚ ಹೇಗೆ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಸರಿಯಾದ ಜ್ಞಾನ ಹೊಂದಿರುವುದು ಅವಶ್ಯಕ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಪಡೆದುಕೊಂಡಂತಹ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆ ತರಲು ಬಳಸಬಹುದು. ಆದರೆ, ಅದು ವಿಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಉದ್ದೇಶವಲ್ಲ. ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಎಥ್ನೋಮೆಥಡಾಲಜಿಸ್ಟಗಳೆಂದು ಕರೆಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರು ದೈನಂದಿನ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿವರಗಳನ್ನು ಅವರು ಸಂಶೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಸಾಮಾಜಿಕ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿರಬೇಕು. ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ ಮಾನವರ ವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವುದರಿಂದ, ಮನುಷ್ಯರ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬರುವ ವರ್ತನೆಗಳು ಹೇಗೆ ನಿರ್ಧರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನ ತಿಳಿಯುವುದು ಅವರ ಧ್ಯೇಯ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸಂಭಾಷಣೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರಬೇಕಾದರೆ ಯಾವಾಗ ನಗಬೇಕು, ಗಂಭಿರವಾಗಿರಬೇಕು ಎಂಬ ನೀರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವರು. ಈ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಕೇವಲ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಬಳಸಿದರೆ, ಅದು ಸಾಮಾಜಿಕ ವರ್ತನೆಯ ವಿಕೃತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗ ಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಮನುಷ್ಯರ ವರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ತರುವುದು ಅನೇಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.

ಜಾರ್ಜ್ ರಿಟ್ಜರ್ ಅವರು ಈ ಎರಡು ದೃಷ್ಟಿಕೋಣಗಳ ನಡುವಿನ ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಸರಳವಾಗಿ ನೀಡಿರುವರು:

ಸಿ ರೈಟ್ ಮಿಲ್ಸ್ ಅಮೇರಿಕಾದ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ.

C Wright Mills, author of The Sociological Imagination

ಅವರು ಶುದ್ಧ ವಿಜ್ಞಾನವಾದವನ್ನು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ. ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ ಅವರ ವೃತ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪ್ರತಿಭೆ ಕೇವಲ ಸುಶಿಕ್ಷಿತರ ಸ್ವತ್ತಾಗಬಾರದೆಂದು ವಾದಿಸಿದರು. ಬದಲಿಗೆ, ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋಣವು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕನ ಜೀವನವನ್ನು ಶ್ರೀಮಂತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಮಿಲ್ಸ್ ಈ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು – ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕಲ್ಪನೆ (Sociological Imagination) ಎಂದು ಕರೆದರು. ಮಾನವರು ಎದುರಿಸುವ ತೊಂದರೆಗಳು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ವರೂಪದ್ದಾಗಿರಬಹುದು; ಆದರೆ, ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯರು ಎದುರಿಸುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಅವರ ಜೀವನದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ನೆಲೆಯ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ; ಬದಲಿಗೆ ಅದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ವರೂಪ ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಅಂದರೆ, ಅವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿರಬಹುದೆನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ವೈಯಕ್ತಿಕ ‘ತೊಂದರೆ’ ಹಾಗು ಸಾಮಾಜಿಕ ‘ಸಮಸ್ಯೆ’ಗಳ ನಡುವಿನ ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಪಡೆದುಕೊಂಡರೆ, ಆಗ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಧನವಾಗಬಹುದೆನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಜೇಮ್ಸ ರೂಲ್ಸ್ ಅವರು ಸಿ. ರೈಟ್ ಮಿಲ್ಸ್ ಅವರ ವಾದವನ್ನು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರವು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಅನೇಕ ಬೌದ್ಧಿಕ ಚಳುವಳಿಗಳ ತಂಗುದಾಣವಾಗಿದೆ. ಈ ಚಳುವಳಿಗಳು ತಾವೇ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಹೋಗಿವೆ. ರೂಲ್ಸ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ಇವೆಲ್ಲವೂ ಕೂಡ ಆಂತರಿಕ ದೃಷ್ಟಿ ದೋಷದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವು. ರಾಶನಲ್ ಚಾಯ್ಸ್, ಮಹಿಳಾ, ನೆಟ್ ವರ್ಕ ಮುಂತಾದ ಚಳುವಳಿಗಳು ತಾವು ಗುರುತಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ, ವಿಶೇಷ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಹೋಗಿವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ನಿರಂತರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಾದ – ಸ್ತರವಿನ್ಯಾಸ, ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಘಟನೆ, ಹಿಂಸೆಯಂತಹ ಸಂಗತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಗಮನವಿಲ್ಲದಂತಾಗಿದೆ.

ಬಹುಷಃ ಅನೇಕ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಈ ಎರಡೂ ರೀತಿಯ ಟೀಕೆಗೆ ಪಾತ್ರರಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ಪಾರ್ಸನ್ಸ, ಮರ್ಟನ್ ಮುಂತಾದವರ ಬಗ್ಗೆ ಮಿಲ್ಸ್ ಕಟುವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದರೂ ಅವರುಗಳು ನೀಡಿರುವ ಕೊಡುಗೆ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋಣದಿಂದ ಗಣನೀಯವಾದದ್ದು ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ. ಕೇವಲ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ನಿಲುವೂ ಸರಿಯಲ್ಲ ಅಥವಾ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನೇ ಗುರಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರಬೇಕೆಂಬುದೂ ಸರಿಯಲ್ಲ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿಯ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವೂ ಇರಬೇಕಾದುದು ಅವಶ್ಯಕ. ರಾಂಡಾಲ್ ಕಾಲಿನ್ಸ್ ಅವರು ಸಾಮಾಜಿಕ ದೃಷ್ಟಿ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ – ವಿಜ್ಞಾನಿ ಅಥವಾ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಿಗೆ, ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕಲ್ಪನೆ ಎಂದರೇನು? ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ದೃಷ್ಟಿ ಎಂದರೇನು? ಅವುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳೆಗೆ ಉತ್ತರ ನಿಡುವ ಮೊದಲು ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಎಂದರೇನೆಂದು ತಿಳಿಯುವುದು ಅವಶ್ಯಕ.

#SociologicalEye #ರಡಲಕಲನಸ #sciencevssocialreform #sociology #wrightmills #ಸಮಜಶಸತರಯದಷಟ #science #ಸಮಜಶಸತರಸಮಜಕಸಧರಣ #ಸರಟಮಲಸ #DonaldBlack #ಸಮಜಶತರಯಕಲಪನ #ಡನಲಡಬಲಕ #ಸಮಜಶಸತರವಜಞನ #socialreform #sociologyinkannada